Periyodik Sistem

[LeLisH]

Periyodik Sistem:

Periyodik sistem,elementleri gösteren ve özellikleri ile ilgili bilgi veren bir cetveldir. İlk defa Dimitri Mendelyef periyodik sistemi atom ağırlıklarına göre düzenlemiştir. Bugün modern periyodik sistemde elementler atom numaralarına göre düzenlenmiştir.Elementlerin özellikleri artan atom numaralarına bağlı olarak değişir,bu değişme ise periyodiktir.

Açıklayıcı Bilgiler

1 -Periyodik sistemde yatay olan sıralara PERİYOT,yukarıdan aşağıya doğru olan düşey sütunlara ise GRUP adı verilir.

2 -Periyodik sistemde 7 periyot(1,2,3,4,5,6,7 şeklinde sıralanır)16 grup vardır.

3 -A grup elementlerine baş grup,B grup elementlerine ise yan grup elementleri denir.

4 -1A grubu elementlerine ALKALİ,2a grubu elementlerine TOPRAK ALKALİ,2-1A grubu elementlerine TOPRAK ELEMENTLERİ,7A grubu elementlerine HALOJENLER,8Agrubu elementlerine SOYGAZLAR(ASAL GAZLAR) denir.

5 -Her periyot bir alkali metal ile başlar(yalnız birinci periyot bir ametal olan hidrojenle başlar),bir soygazla biter.

6 -Soygazlar yaptıkları elektron düzenleri ve periyodik sistemdeki yerleri ile diğer elementlerin özelliklerini,yerlerini bulma bakımından yardımcı element vazifesi görürler.

7 -1. periyot 1 numaralı hidrojenle başlar 2 numaralı helyum ile biter.

2.periyot 3 numaralı lityum ile başlar,10 numaralı neon ile biter.

3.periyot 11 numaralı sodyum ile başlar,18 numaralı argon ile biter.

4.periyot 18 numaralı potasyum ile başlar 36 numaralı kripton ile biter.

5.periyot 37 numaralı rubidyum ile başlar 54 numaralı ksenon ile biter.

6.periyot 55 numaralı sezyum ile başlar 86 numaralı radon ile biter.

7.periyot 87 numaralı fransiyum ile başlar ,bu periyot henüz tamamlanmamıştır.

SORU: Atom numarası 38 olan elementin periyodik cetveldeki yerini bulunuz.

Elementin atomlarını dizeriz

1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s

Elementin atom dizilişi 2 8 18 8 2 şeklindedir. Son yörüngesi 2 ve 5 yörüngesi bulunduğundan

atom 5,periyot 2a grubundadır

8 -Aynı grupta bulunan elementlerin en dış kabuklarında aynı sayıda elektron bulunur. Bu nedenle aynı grupta bulunan elementler benzer özellik gösterir.

9 -Elementlerin en dış elektron kabuğunda bulunduğu A grup numarası kadar elektron vardır. Örneğin,potasyum 1A grubundadır. Son yörüngesinde 1 elektron vardır.+1 değerliklidir.

10- Bir elementin sahip olabileceği (-) değerlik,o elementin yer aldığı A grup numarası ile 8 arasındaki fark kadardır.

[LeLisH]

11- Bir elementin atom numarası herhangi bir soygazın atom numarasından 5 noksan veya 2 fazlaya kadar olursa, bu element A grubu elementlerinden biridir.

12- 2A gurubu ile 3 A gurubu arasında yer alan elementler B grubu elementleridir. B grubu elementlerin hepsi metaldir. Geçiş elementlerin veya ara elementleri denir.

13-Periyodik sistem tablosunda soldan sağa doğru gidildikçe elektron verme meyli, yani metalik özellikler azalır. Elektron alma meyli, yani ametalik özellikler artar.

14- Periyodik sistemde soldan sağa gidildikçe elementlerin iyonlaşma potansiyeli artar.

15- 3A grubu ile 7A grubu arasında yer alan elementlerden tabloda bir zikzak çizgisi ile ayrılan yerin sağında kalan elementlerin hepsi ametallerdir.

16- Her grup içinde atom numarasının artmasıyla genel olarakta yoğunluk artar. Yani her grup içinde yukarıdan aşağıya doru gidildikçe elementlerin yoğunlukları artar.

17- Her bir periyot içine yine atomun numarası arttıkça,yani soldan sağa gidildikçe yoğunluk artar.

18- Bir elementin aktiflik derecesi (bilhassa A grupları için) o elementin periyodik sistemdeki yeri ibaretiyle asal gaza yakınlık derecesine bağlıdır. Mesela bir asal gaz olan neondan sırası ile 1,2,3 evvel gelen elementler,flor,oksijen ve azottur. Neondan sonra gelen elementler de sodyum,magnezyum ve alüminyumdur. Buna göre evvel gelen,yani elektron alarak neon sistemini taklit etmek isteyen elementlerden en aktifi flor,daha az aktifi oksijen,en az aktifi de azottur. Bunun gibi neondan sonra gelen elementler arasında sodyum en aktifi,magnezyum daha az aktifi,alüminyum daha az aktif olandır. Neondan sonra gelenler ancak elektron vererek neon sistemini taklit edebileceklerinden bunlar birer metaldir.

19- Bir element ne kadar az sayıda elektron vermek veya almak almakla asal gaz sistemini taklit edebiliyorsa aktifliği o derece azladır.

20- Periyodik sistemde soldan sağa,aşağıdan yukarıya gidildikçe en aktif en aktif ametallere,sağdan sola ve yukarıdan aşağıya inildikçe en kuvvetli ametallere yaklaşır.

21 -Periyodik sistemde periyotlar için soldan sağa doğru gidildikçe,gruplar içinde de yukarıdan aşağıya doğru gidildikçe A grup elementleri içinde asit yapma kabiliyeti ve kuvvetli asit teşkil etme karakteri gittikçe artar.

22 -Periyodik sistemde sağdan sola ve gruplar içinde yukarıdan aşağıya doğru gidildikçe A grup elementleri içinde baz yapma kabiliyeti ve kuvvetli asit teşkil etme karakteri gittikçe artar. Örneğin 1A grubundaki potasyum hidroksit (KOH),sodyum hidroksit (NaOH) ten daha kuvvetlidir.

23 -A grup elementleri oksitlerinin suya karşı kimyasal ilgileri 1 den 4.üncü gruba kadar gittikçe azalır,daha sonra 5.den 7.gruba kadar yeniden artar.

24 -A grup elementlerinin oksijene karşı değerlikleri soldan sağa doğru gidildikçe grup numarası ile artar.

25 -Periyodik sistemde elementlerin grup yerlerini biliyorsak,kendi aralarında yapabileceğimiz bileşiğin formülünü bulabiliriz. Örneğin 2A grubunda bulunan bir X elementi,7A grubunda bulunan bir Y elementi ile XY bileşiğini yapar. Çünkü 2A grubunda bulunan element +2 değerliklidir. 7A grubunda bulunan elementler ise bir eksik elektron taşıdıklarından –1 değerlikli olurlar.

26 -Hem (+) hem (-) değer alabilen elementlerin aldıkları veya verdikleri elektron sayılarının toplamı,bir başka deyimle (+) ve (-) değerlikleri gösteren sayıların mutlak toplamı 8 olur. Buna ABBEG KURALI denir. Örneğin azot –3 ve en çok +5 değerliğini alır. 3+5=8 olur.

27 -Periyodik sistemin sağ tarafında 3A grubu ile 7A grubu elementleri arasında çizilen zikzak çizgisine elemenler amfoter özellikler gösterir. Kuvvetli asitlere karşı baz,kuvvetli bazlara karşı asit özelliği göstermeye amfoterlik denir. Bu özelliği gösteren maddelere de amfoter madde denir. Başlıca alüminyum (Al),çinko (Zn),kalay (Sn),kurşun (Pb),arsenik (As),antimon (Sb)dur.

Bir element serbest halde iken amfoter ise,bu elementin oksidi, hidroksidi de amfoter özellik gösterir. Örneğin alüminyum oksit,alüminyum hidroksit de amfoter özellik gösterir.